Stalletje

Stel dat Jezus niet geboren was in een stal maar in een, voor die tijd, luxe herberg. Dan stond er nu onder je kerstboom geen grappig stalletje met een paar kinderboerderij rekwisieten en een bakje met stro, maar een doorsnede van een gebouw met meerdere kamers, een paar dronken miniatuurromeinen en een hele beestenboel eromheen. Of stel dat de bevalling onderweg naar Bethlehem was begonnen. Al dat geschommel op die ezel en de stress van een instabiele regering, om maar wat te noemen, hadden er toch zomaar voor kunnen zorgen dat Maria’s vliezen voortijdig doorgebroken waren en dat ze haar kindje in de berm had gebaard. Nou, dat was een hele toer geweest om daar een leuk tafereeltje van te maken op het dressoir.

Stel dat ze helemaal niet was gegaan, Maria. Dat Jozef haar al lang en breed gedumpt had om die discutabele zwangerschap. "Maagd! Laat me niet lachen...Wie was het? Zeg op! Wie was het!" Zoiets. Maria in tranen, wanhopig snotterend en bazelend over engelen en andere onverklaarbare zaken die je makkelijk toe kon schrijven aan haar hormonaal labiele toestand. Want als je zwanger bent is dat de oorzaak van alles wat je doet. Goed of slecht, verward of kraakhelder, briljant of oliedom. You name it en het komt omdat je zwanger bent. Volledig ontoerekeningsvatbaar en publiek domein. Dus tja, met een verhaal over een engel die neerdaalde uit de hemel met een boodschap van God zelve en dan ook nog zwanger zijn terwijl je én beweerde maagd te zijn én derhalve dus ook geen seks hebt met je vaste verkering kom je dan echt niet meer weg. Het is maar goed dat de rest van het dorp ook op pad moest om zich te laten registreren in zijn of haar geboorteplaats want anders had ze vast als verlaten en overspelige vrouw een nogal lastig leven gehad daar in Nazareth. Ze kon die tocht naar Bethlehem natuurlijk nevernooit alleen maken. Als ik deze Maria geweest was had ik als de sodemieter mijn spullen gepakt en was ik met de Noorderzon vertrokken. Dan had ik mijn bastaardkindje ergens aan de andere kant van de Dode Zee in alle stilte ter wereld gebracht en een klein en teruggetrokken bestaan geleid met een opgroeiende Jezus. Geen gedonderjaag met zeilbootjes terwijl het stormt, vissentrucjes of gevaarlijk gedoe met lopen over water, geen foute vrienden, niks. Gewoon een simpel leven. En als ik Maria was zou ik misschien nog wel eens een stoere rondtrekkende marktkoopman meegesleurd hebben naar mijn hutje maar ik zou het niet meer in mijn hoofd halen om nog eens zwanger te raken. 

Maar goed. Het is anders gelopen. Een aantal van Jezus' oude vrienden heeft de moeite genomen het verhaal op te schrijven. En dat is zo'n bestseller geworden dat je nu, tweeduizendzoveel jaar later, nog steeds in elke willekeurige westerse hotelkamer een la open kunt trekken om de Bijbel er in te vinden. 

Maar hé. We kregen er ook twee hele vrije dagen voor cadeau! Dan gaan we met z'n allen doen waar helemaal geen hond zin in heeft. En dus staan we morgen anderhalf uur in de rij met een kar vol boodschappen waarvan we geen idee hebben hoe we er iets eetbaars van moeten maken. Dragen we zonder enige gêne truien met knipperende lampjes en geborduurde kerstmannen erop. All you need is love kijken. Gaan we naar die kerk waar we ons normaal groen en geel aan ergeren op de enige dag in de week waarop we uit zouden kunnen slapen als die pokkeklokken niet geluid werden. Roepen we met z'n allen heel vaak dat het nu toch echt eens vrede op aarde zou moeten worden en dat alle kindjes een fijn thuis moeten hebben. En we komen er allemaal rond voor uit, in september beginnen we al te zuchten en te steunen hoe we tijd, familie en vrije tijd gaan combineren, maar we gaan er stug mee door. Niemand die nog weet waar die kerstboom nou vandaan komt (voor jouw info: van de Germanen die 10 dagen lang vierden dat het licht terugkeerde na de kortste dag van het jaar). En waarom we cadeaus voor elkaar kopen (ik heb ook geen flauw idee).

Ik zou hier een lans willen breken voor een ander feestdagen verdeelsysteem. Elk jaar op 1 januari mag een gekozen voorzitter van de van overheidswege ingestelde feestdagen-commissie tijdens een ceremonie een loting doen. In een kartonnen feestmuts zitten dan lootjes, één voor elke feestdag die dit land historisch, religieus, (multi-)cultureel of maatschappelijk gezien rijk is. We houden het vaste aantal vrije dagen en die verdelen we onder de feestdagen die door de voorzitter uit de feestmuts worden getrokken. Iedereen zit met zijn agenda voor de tv om de nationale feestdagen-planning voor het komende jaar te noteren. Je knijpt je lief even opgetogen in zijn been terwijl je je moeder een berichtje stuurt: sorry mam, wij moeten werken met kerst, valt gewoon op dinsdag en woensdag dit jaar hè maar geen vrije dagen geloot, helaas. Maar komen jullie dan gezellig mee dansen als we hier in de straat het Suikerfeest vieren eind augustus? 

Lieve Annie

Ik schrijf je omdat ik de laatste dagen nogal vaak aan je moet denken. Dat jij in mijn gedachten opduikt komt omdat mijn hoofd een voorliefde heeft voor triviale weetjes waar je op de kerstborrel leuk mee voor de dag kunt komen maar waar je helemaal niks aan hebt als je bijvoorbeeld op jeepsafari bent op de Golan hoogvlakte en je bijrijder krijgt een slagaderlijke bloeding. Om maar wat te noemen. Maar even terug naar jou. Ik ken jou uit het liedje Smooth Criminal van Michael Jackson. (Ik ben helemaal geen grote fan hoor maar mijn eerste nachtmerries gingen over Thriller en hij heeft een liedje over mijn voornaam gemaakt en daar heb ik nu eenmaal een zwak voor, ik heb er ook eentje van Paul Anka in mijn playlist staan en van Therapy maar die telt niet helemaal omdat de spelling anders is maar als je het uitspreekt klinkt het hetzelfde dus ik reken dat toch goed). Ik weet niet eens precies waar Smooth Criminal verder over gaat, ik denk dat niemand dat weet, maar in het nummer zingt Michael een aantal keer: "Annie are you okay?" En daarna: "Can you tell us if you are okay Annie?". Jaren en jaren heb ik die zinnetjes meegezongen zonder me af te vragen wie Annie was. Tot ik een documentaire keek over MJ en je ter sprake kwam. En of het waar is of niet, ik vond het een geweldig verhaal en daar hou ik nogal van. Michael had een reanimatiecursus gevolgd en de pop die gebruikt wordt om hartmassage te leren, dat ben jij! Annie. (En al je collega's van andere reanimatieklasjes heten trouwens ook Annie.) Maar voor de cursisten gaan proberen je ribben te breken is er eerst een andere procedure. Ze moeten eerst aan je vragen of je ok bent, en als je dan niet meteen antwoord geeft moeten ze het nog een keer vragen om te checken of je in staat bent om dat te vertellen. Nou, en dat doe jij dan natuurlijk niet, want ja, je bent om te beginnen een pop en daarbij, je hebt hartmassage nodig dus erg ok zal het niet met je gaan. Michael vond deze zinnen zo prachtig dat hij het verhief tot een soort mantra die prima paste bij de gejaagde sfeer van zijn Smooth Criminal. En dat vind ik eigenlijk ook wel. Net zoals Gaudí vond dat hij een hoekige stad best kon omtoveren tot een gemozaïekte voorloper van Disneyland (wat ik overigens prachtig vind!) vond Michael dat hij een standaard procedure uit de medische wereld heel goed kon gebruiken om een pop-klassieker mee te schrijven.

Genoeg over Michael.
Ik denk dus veel aan je de laatste tijd. Vanwege het reanimatie gebeuren. Onlangs werd ik zelf in mijn nabije omgeving geconfronteerd met een hart dat stopte, reanimatie en de gevolgen daarvan. En waar ik veel over nadenk is of reanimatie wel altijd het beste is. Want dat hart gaat misschien zijn rondjes wel weer lopen maar wordt de bezitter ervan gelukkiger? Natuurlijk, in veel gevallen zal dat zeker zo zijn maar ik weet nu dat dat ook helemaal niet zo hoeft te zijn. Om nog maar te zwijgen over de mensen die ermee moeten dealen. De dood is rauw en hard en onomkeerbaar maar een beschadigde bovenkamer misschien nog wel meer. Dan word je misschien wel een levende nachtmerrie voor je omgeving. Zou jij dat willen Annie? Weet jij het? Heb jij nooit zin om eens tegen zo'n ribbenbeuker te schreeuwen dat-ie op moet donderen? Omdat er al zoveel mis is met je dat je maar beter de hele machinekamer stil kan leggen in plaats van het hart nog een heleboel jaren bloed te laten pompen naar die paar hersencellen die het overleefd hebben? Ik weet het niet. Wist je trouwens Annie, dat Gaudí in zijn eigen stad onder de tram is gekomen en dat het lang duurde eer men tot de ontdekking kwam wie deze onfortuinlijke voetganger was? Misschien was hij wel sneller geholpen door omstanders als dat eerder duidelijk was en was de Sagrada nu al af. Of niet, omdat er geen zinnig woord meer uit hem zou zijn gekomen na het tram-ongeluk.

Wie zal het zeggen? Joost? Wie is die Joost dan? Ik zou deze voorgaande vraag zo op Google in kunnen toetsen en dan heb ik binnen 0,023 seconden een antwoord van academisch niveau. Dan weet ik waar de uitdrukking vandaan komt, waar die op gebaseerd is, in welk bijbelboek we Joost terug kunnen vinden en wat zijn relatie tot Judas was. Maar ik ga het niet vragen aan Google want ik mis de romantiek van het weten en niet-weten. Van midden in de nacht iemand opbellen omdat je moet weten van wie dat ene nummer nou ook alweer was. Of met een paar vrienden vingerknippend en oja-end aan de keukentafel de naam van die acteur 'die je zo voor je ziet' proberen op te hoesten. Om je volgegeten en gedronken na de kerstdis te warmen aan de stem van je oude oom die alle etappetijden van Joop Zoetemelk op kan dissen toen hij de tour won, ook al geef je geen moer om sport. Of je al fantaserend afvragen hoe die leuke jongen van toen uit 4 havo er nu uitziet en wat hij doet tegenwoordig. Zonder raadpleging van Facebook en al die andere netwerken die de wereld verkleind hebben tot een speldenknop. Ik weet het niet Annie. Ik mis op het puntje van je tong, zacht geworden herinneringen en mysterie. Maar ik weet zeker, als de dag komt dat mijn herinneringen een vijand zijn, mijn tong moeite heeft om de woorden te vormen die me de macht geven mijn geliefden lief te hebben en mysterie alleen nog bestaat uit wat ik aan moet met de aandrang om een plas te doen, dan is er iets verkeerd gegaan. Dan hoop ik dat al mijn ribben voor niks gebroken zijn en dat mijn hart de verstandige keuze heeft gemaakt om mijn ziel haar glans te laten houden.

En mocht je nu denken; ik zag laatst die gelikte gozer dit nummer dansen bij dat dansdingetje op RTL4 dus ik ken het, dan kan ik je zeggen: je kent het niet. De originele clip (taken from de legendarische film Moonwalker) is een dansspektakel waar je ooit in je leven 9 minuut zoveel voor vrij moet maken het om te zien. Dan kan dat nu via deze link:
Michael Jackson - Smooth Criminal