Ooit schreef ik, hier nota bene, dat ik een schurfthekel heb aan op kleur gesorteerde boekenkasten. Maar vandaag moet ik iets bekennen. Ik heb mijn boekenkast op kleur gesorteerd. Gisteren. Daarom voel ik mij nu verplicht deze bekentenis af te leggen en ook toe te lichten waar mijn aversie vandaan kwam (of komt, daar ben ik eigenlijk nog steeds niet over uit) en welke gedachten mij sinds het gebeurde bezighouden. En oja, waarom ik het wel deed dan (spoiler alert: een mens kan van mening veranderen).
Allereerst waarom ik een duidelijke mening had over zulks. Ik vermoedde bij de baasjes van op kleur gesorteerde boekenkasten karaktereigenschappen in het neurotisch autistische spectrum. Daar is niks mis mee maar na 39,7 jaar is gebleken dat ik minder goed overweg kan met mensen die zich aan de uiterst georganiseerde kant van het leven bewegen. Dat ligt aan mij, ik bevind mij namelijk aan de andere zijde van deze lijn en dat bemoeilijkt soms de communicatie en wederzijds begrip. Anderzijds vind ik dat boeken bovenal gewaardeerd en gezien moeten worden om hun inhoud, ga je een kleurselectie toepassen zeg je daarmee eigenlijk dat je hun uiterlijk belangrijker vindt dan de inhoud. En dat zou mogelijk iets kunnen zeggen over de bezitter waar ik mij niet zo prettig bij voel. In mijn niet-kleurgesorteerde boekenkast had ik bijvoorbeeld graag al mijn boeken van één bepaalde schrijver waar ik veel van houd bij elkaar. Maar ja, de vormgevers hebben nu eenmaal geen afspraken gemaakt over cover-kleurgebruik en dus is deze eenheid nu verbroken. Ik heb ook bewust boeken op bepaalde plekken staan, ik hoef niet erudiet of belezen over te komen op mijn bezoek maar zo staan mijn boeken over de Nederlandse geschiedenis niet gemengd met de boeken die ik heb over het Stalinistisch Rusland. Om maar wat te noemen. Een ander zal wellicht weer een onderverdeling maken in fictie en non-fictie of een bepaalde chronologische volgorde hanteren. Ik heb ook het boek American Psycho van Brett Easton Ellis. Dat las ik tegen wil en dank. Als je het kent weet je waarom. Ondanks dat het een afgrijselijk verhaal is heeft het diepe indruk op me gemaakt en dat heeft me ervan weerhouden het boek niet ritueel te verbranden. Maar het staat wel op een niet heel zichtbare plek op mijn planken. Als stille maar wel tastbare getuige van hoe lelijk het leven kan zijn.
Ik postte een voor en na foto op mijn Twitter account en dat riep best wat reacties op. Veel van de zaken die ik hierboven al noemde passeerden de revue. Hoe vind je ooit iets terug bijvoorbeeld, een ander suggereerde om ook nog een genre-selectie toe te passen en daarna de kleuren te sorteren. Blijkbaar is de mensheid, of het lezende deel daarvan, in twee kampen verdeeld; zij die wel op kleur sorteren en zei die dat niet doen. Mijn boekenkast is geen openbare bibliotheek dus alleen ik hoef te weten waar dingen staan. Ik koester elk boek wat erin staat en kan je van de meeste nog hoofdpersoon en korte samenvatting geven, zo je wilt ook nog mijn persoonlijke mening en waar, wanneer en waarom ik het las. Deze hechting zorgt ervoor dat ik vrijwel elk boek onmiddellijk voor mijn geestesoog tevoorschijn kan toveren en het daarom vrij snel zal kunnen pakken, sterker nog, waarschijnlijk zelfs sneller nu. Maar ik pak een boek niet vaak meer. Ik herlees nooit. Misschien is dat niet zo intellectueel maar het heeft nu eenmaal niet mijn voorkeur een boek tweemaal of vaker nog te lezen. Passages die ik mooi of indrukwekkend vind fotografeer ik wel eens of ik doe er een briefje tussen zodat ik die nog eens op kan zoeken. Ze wegdoen kan ik niet. Ze blijven dichtbij me en ik zal ze verhuizen tot ik erbij neerval, ze vertegenwoordigen allemaal iets in mij, een herinnering, een bewustwording, een troost, loslaten, najagen, inzien, leren, weten, begrijpen.
We leven in een tijd waar in veel is om over na te denken. De smeltende poolkappen, de bijensterfte, technologische ontwikkelingen en of ze al dan niet goed zijn voor ons, de opmars van leiders die (mij) doen denken aan inktzwarte geschiedenissen, of onze kinderen nog wel genoeg buitenspelen, onze vleesconsumptie, kernwapens in verkeerde handen, privacy, plastic soep, het lerarentekort, fakenieuws, etcetera. Maar vandaag denk ik na over kleur. Na de rudimentaire kleursortering van mijn boeken rijzen nieuwe vragen, of ik nu niet een nauwkeurigere sortering nog moet toepassen op boekgrootte of tint. En; loop je met je kleuren-bij-mekaar bril op je neus door je voorheen prima ogende bestaan zie je ineens veel meer plekken die je aan je sorteerdrift kan onderwerpen. Je kledingkast bijvoorbeeld. Mijn jurken hangen bij mijn jurken, bloesjes grofweg bij elkaar en er is nog een vestenafdeling. Niets op kleur maar ik moet me inhouden om niet mijn kleurenwoede los te laten op mijn garderobe. En vanmiddag keek ik een tijdje naar de parkeerplaats voor mijn flat en overwoog heel even serieus of het heel gek zou zijn mijn medestraatbewoners te vragen vanaf morgen in hun eigen kleurvak te gaan staan. En dan 's avonds kijken hoe leuk dat eruit ziet. Ik doe het maar niet. Problemen waar je in alle gevallen tegenaan loopt zijn ook niet gering. Iets terugvinden is the least of your concerns! Want zo heb ik dus nu al een stapeltje boeken dat niet echt ergens bij past. En hoewel ze me evenveel waard zijn als alle andere boeken die ik wel een duidelijke kleurplek kon toewijzen in mijn nieuwe boekenrangorde liggen ze nu naast de kast, uit het zicht. Dat is niet alleen heel onpraktisch maar geeft ook te denken natuurlijk, ga ik me nu laten beïnvloeden bij de keuze van een nieuw boek door de kleur van de omslag of door de inhoud? Judge the book by the colour?
Een tijdje geleden was ik in de weer met een lampjessnoer dat ik zelf moest voorzien van van die guitige mini-rijstpapieren kapjes in verschillende kleuren. Je weet wel, zo'n lichtsnoer dat je voor een prijs koopt die op zichzelf alweer genoeg stof geeft tot nadenken over bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden en als je er erg op gesteld bent de kwaliteit, langer dan één zomer gaan ze vaak niet mee. Nu goed, in elke kleur waren twee lampenkapjes beschikbaar. Je kunt natuurlijk diverse configuraties bedenken voor de kleurindeling van je lampjessnoer. Daarbij kan je weer verschillende uitgangspunten hanteren om keuzes te maken, bijvoorbeeld een strategische, waarin je rekening houdt met hoe blauw licht zich verhoudt tot groen licht en of rood licht op een bepaalde plek wel handig is. Nu zullen de meeste mensen zich daar niet zo druk om maken maar vooral een esthetisch aspect voor ogen houden. En dan komen we al snel uit bij een repeterend patroon want daar worden we als mensen rustig van. Zonder erover na te denken 'monteer' ik de lampenkapjes bewust niet in een repeterende volgorde maar in een combinatie die dicht in de buurt komt van voorgemonteerd door een kleurenblinde fabrieksarbeider die er met zijn hoofd niet bij was. Ik ben dus niet bepaald een rebel of non-conformist maar ik heb wel een lichte aversie tegen patronen, ga gedoseerd om met symmetrie en kan me mateloos ergeren aan zo'n dodelijk voorspelbaar patroon. Soms krijg ik vragen over zulke dingen en dan weet ik niet goed wat ik moet antwoorden. Ik weet niet of mensen die van al hun woonaccessoires twee hebben of juist drie of wat VT wonen zegt, of die elke dag hetzelfde op hun brood doen daar ook wel eens vragen over krijgen, trouwens.
Maar goed. Ik heb nu een boekenkast die op het oog gekwalificeerd kan worden als georganiseerd maar die door de liefhebber van andere orden juist als heel ongeorganiseerd zal worden bestempeld. Wat ik wel weet is dat ik die kleuren bij elkaar toch leuk vind en dat ik geen leven meer heb, officieel. Zegt mijn puber nadat ik hem desgevraagd uitleg wat ik aan het doen ben ("Heb je de boekenkast verkocht?"). En dat ik heel veel zwarte boeken heb. Wat zegt dat over mij? En wat zegt het over de boekenbusiness dat grappige boeken heel vaak rood of geel zijn? Dat mijn eigen lievelingskleur groen is en dat mijn collectie groen echt heel grillig is, precies wat ik leuk vind aan het leven. Kortom, wil je ook wel eens over iets anders nadenken dan walvissen vol met plastic of over waar de vakantie naartoe moet van het jaar, trek je boekenkast leeg en sorteer 'm op kleur; een paar dagen stof tot nadenken gegarandeerd!
