Ik denk dat iedereen zich weleens schuldig heeft gemaakt aan deze opmerking: "Als ik je één advies mag geven..." En hoewel het 'als ik mag'-gedeelte in die zin doet vermoeden dat je daar nog ja of nee op kunt antwoorden werkt dat in de praktijk natuurlijk nooit zo. Doorgaans komt het advies er meteen achteraan of je dat nu wilt of niet. En vaak wordt de belofte dat het maar één advies betreft ook meteen gebroken en volgt er nog een advies in dezelfde adem. Dat advies (of die adviezen als je echt pech hebt) is dan ook nog eens geen echt advies maar een ergernis die zich vermomd heeft als advies. Omdat degene die het je toevoegt je te aardig vindt om de ergernis over het feit dat jij precies het tegenovergestelde aan het doen bent van wat hij (of meestal zij) vindt dat je zou moeten doen en je het ook nog waagt je te beklagen over het feit dat het niet lukt (nee natuurlijk niet!), niet durft uit te spreken. Want zo zijn wij nou eenmaal. Wij vinden dat wat wij vinden het beste is om te doen en te vinden, ikzelf niet uitgezonderd, en ik kan me kapot ergeren of op zijn minst verbazen over dat wat de mensen om me heen doen en laten. Dat alles doe ik in de wetenschap dat ik zelf ook prima en uitstekend in staat ben om met volle overtuiging in meer of mindere mate een puinhoop van mijn eigen leven te maken.
Want advies, hoe goed bedoeld ook, heeft op mij een vreemd averechts effect. Misschien is het recalcitrant, misschien is het rebellie en een probleem met gezag of mijn hang naar vreemde wegen en avontuur, ik weet het niet. Ik weet alleen dat het zo gaat in mijn duistere onderbewustzijn. Dat ik me daarvan inmiddels bewust ben helpt me op zich wel weer hoor. Adviezen van bijvoorbeeld medische mensen, daar kan ik heel ver in mee gaan. Vroeger ging een kuurtje nog wel eens onafgemaakt de prullenbak in, tegenwoordig maak ik ze trouw af na een donderpreek van een bevriende laborant over resistente bacteriën en het einde van de wereld als we slordig om zouden springen met antibiotica. En zo zijn er nog wel meer adviezen die ik niet zomaar in de wind zal slaan maar welbeschouwd zou je die adviezen misschien beter goede tips kunnen noemen. Ik laat me graag en gretig adviseren over nieuwe muziek, een goed boek, een film die ik moet zien of een restaurant waar ik moet eten. En ik zal echt geen advies van mijn mannetje-voor-de-auto in de wind slaan. Maar als het ergens in de verte begint te lijken op iets wat ik anders zou moeten doen en dat dat beter is dan haak ik al af. En het is geen wantrouwen of achterdocht, het is gewoon simpelweg een onbedwingbare nieuwsgierigheid naar wat er dan zal gebeuren als ik de andere optie kies. Iets in mezelf wat ik maar moeilijk een halt toe kan roepen. Toen ik letterlijk op mijn achttiende verjaardag het huis uitging en eindelijk zelf mocht kiezen welke kleur mijn muren mochten, moest en zou het knalrood worden. Nergens te krijgen.Vandaag de dag kan elke zaterdaghulp bij de Gamma een emmertje in elke gewenste kleur voor je mengen, mijn vader moest stad en land af met mij in zijn kielzog op zoek naar rood voor op de muur. De meneer met stofjas in de speciaalzaak waar we uiteindelijk belandden, die zich nota bene nog wel de verfmenger noemde, raadde het sterk af. Want, zo sprak hij, "Donkere kleuren absorberen het licht en dus zul je een hele donkere woonkamer hebben, dat doet dus niemand". Ik vraag me af of hij nog wel eens aan die wanhopige vader met die rare dochter teruggedacht heeft toen kleur op de muur in de mode kwam. Uiteindelijk werden de muren geel. Sneltreingeel. Het was geen porum maar het was tenminste geen oersaai wit. Door de jaren heen heb ik nog menig kamer rood geverfd, dat was toch een groef in mijn kop geworden door die verfmenger met zijn lichtabsorberende-dat-doet-niemand-flauwekul. En ik vind het nog steeds zonde om een muur wit te schilderen. Geen 20 Jan des Bouvriesen die me van het tegendeel zouden kunnen overtuigen.
Goede raad krijg je niet zomaar, de meeste adviezen verhouden zich toch sterk tot 'Wij van wc-eend adviseren wc-eend'. Want wat je ook zegt, jouw advies, jouw kijk op de zaken of de situatie is altijd gekleurd door jouw ervaringen, kennis van zaken en persoonlijke voorkeuren. Men zegt wel eens dat kinderen hun eigen fouten moeten maken, dat je ze niet kunt behoeden voor het leed dat een verkeerde keuze zal aanrichten, en dat klopt, maar ik denk dat het voor de meeste volwassenen niet anders is. Pas als je op je bek gaat zal je misschien terug denken aan die ene keer dat je broer, moeder, buurvrouw, vriend, oma, collega, willekeurige voorbijganger (die zijn het ergst) je afraadde om het zus of zo te doen. En dat is misschien maar goed ook. Het leven zou toch een huis met alleen maar witte muren zijn als je alleen op basis van een theorie van iemand anders afziet van grootse plannen.
Er is één advies dat ik maar één keer genegeerd heb en daarna nooit meer. Ik geef het je nu, en als je het niet ter harte neemt dan moet je het zelf maar weten. Maar je zal aan me terugdenken, dat weet ik zeker, op precies het moment dat je het in de wind slaat of vergeet. Dus, als ik je één advies mag geven: nooit oogcontact maken als je een banaan eet.
